O biegunce dowiesz się: rodzaje biegunki, (wirusowa czy bakteryjna), przyczyny, dolegliwości, leczenie, biegunka u dzieci, u noworodka, w ciąży, domowe sposoby, jaki wybrać szpital, przychodnię.

Rodzaje biegunki

Biegunka to zmiana rytmu wypróżnień, w tym przypadku mamy doczynienia ze zbyt dużą częstością wypróżnień. Biegunka może być połączona z wymiotami. Normalnie człowiek wydala około 100 do 300 g kału dziennie. U osbó jedzących więcej warzyw i owoców, co za tym idzie, większe ilości błonnika, masa kałowa jest większa. Stolec składa się w 60% do 90% z wody. W trakcie biegunki organizm traci jej znacznie więcej. Wodnisty stolec nie jest niczym nadzwyczajnym, może wystąpić do 3 razy w ciągu dnia. Jednak jeżeli występuje częściej niż 3 razy dziennie możemy być pewni, że to biegunka.

Biegunka może być ostra lub przewlekła.

Biegunka ostra może trwać od kilku do kilkunastu godzin. Chory jest osłabiony, odwodniony, może mieć podwyższoną temperaturę ciała. U dzieci i osób starszych biegunka może nawet zagrażać życiu - zalecana wizyta u lekarza. w przypadkach, gdy odwodnienie organizmu pacjenta na skutek biegunki jest znaczne, musi on mieć uzupłnione płyny i elektrolity w kroplówce. Kroplówka podawana jest na ostrych dużurach w szpitalach lub po przyjęciu na oddział. Ostra biegunka charakterystyczna jest dla infekcji bakteryjnej - zatrucia pokarmowego - lub wirusowej, może wystąpić równiż po przyjmowanych antybiotykach.

Biegunka przewlekła trwa zazwyczaj kilka miesięcy jest jest wskazaniem do bezwzględnej wizyty u lekarza.

Przyczyny biegunki

1. Wzmożone aktywne wydzielanie jelitowe

• zaburzenia hormonalne
• zmiany nowotworowe produkujące hormony
• pasożyty jelitowe

2. Hamowanie wchłaniania jelitowego (stany zapalne)

• wrzodziejące zapalenie jelita grubego
• uszkodzenie polekowe

3. Nadmierna perystaltyka jelit

• stres emocjonalny

4. Czynnik osmotyczny

• występuje wtedy, gdy w jelicie znajdują się substancje ściągające wodę do jelita (np. leki przeczyszczające)

Przyczyny biegunki ostrej

• ostra infekcja bakteryjna
• ostra infekcja wirusowa (rotawirus)
• po przyjęciu antybiotyków
• choroby zapalne jelita grubego (wrzodziejące zapalenie jelita grubego)

Przyczyny biegunki przewlekłej

• ostra infekcja bakteryjna
• ostra infekcja wirusowa (rotawirus)
• choroby zapalne jelita grubego (wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Leśniowskiego - Crohna)
• nowotwór
• zaburzenia hormonalne
• niedobory enzymów trawiennych (np. biegunki trzustkowe)
• zwyczaje żywieniowe, uczulenia na pokarmy
• zakażenia od innych osób, które są nosicielami wirusów lub bakterii

W zależności o czynnika jaki wywołał biegunkę, dzielimy ją na:

Zakażenie pałeczkami okrężnicy

Pałeczki okrężnicy to bakterie jelitowe przedostające się do pożywienia na skutek braku higieny lub w produktach spożywczych i pitną wodę w wyniku kontaktu z zanieczyszczonymi ściekami. Może się zdarzyć na wyjazdach, wycieczkach, obozach, w miejscach gdzie dostęp do czystej, bieżącej wody jest ograniczony.

Biegunka jest lekka i nie trwa dłużej niż 2 do 3 dni. Ustępuje samoistnie.

Zakażenie gronkowcami

Gronkowce to bakterie ropotwórcze, które atakując jelito powodują silne wymioty, ślinotok, bóle brzucha. W tym przypadku niezbędna jest wizyta u lekarza.

Zakażenie wirusowe (rotawirus)

Zakażenie rotawirusem powoduje silną biegunkę z wymiotami, bólem brzucha i głowy, a także dreszczami i bólem mięśni. Dodatkowo może wystąpić gorączka, katar i ból gardła.

Grypa jelitowa

To połączenie biegunki bakteryjnej oraz rotawirusa. Zakażenie charakteryzuje się silnymi wymiotami oraz biegunką, bólem mięśni, zawrotami głowy, przelewaniem w brzuchu. Występuje w postaci epidemii zaskakując nierzadko przedszkola, szkoły.

Cholera

Czerwonka pełzakowata

Czerwonka bakteryjna

Zakażenie bakterią Campylobacter jejuni

Dur brzuszny i dur rzekomy

Salmonelloza

Leczenie biegunki oraz leki

Leczenie biegunki polega na wywiadzie z pacjentem (jak długo trwa biegunka, ile stoców dziennie oddaje chory, czy wypróżnienia zawierają śluz, krew, odrobiny tłuszczu, czy pacjent przyjmował antybiotyki, był w trakcie infekcji, czy zjadł coś co mogło spowodować biegunkę). Wykonane może być badanie proktologiczne w celu wykrycia przyczyn biegunki - nowotwór odbytu lub odbytnicy oraz chorób zapalnych jelita grubego.

Lekarz może zalecić badania laboratoryjne: badanie ogólne kału, posiew bakteriologiczny, na obecność pasożytów oraz badania krwi: morfologia, elektrolity, oznaczenie wybranych hormonów. Uzupełnieniem diagnostyki są badania endokopowe przwodu pokarmowego: kolonoskopia i rektoskopia.

Leczenie biegunki polega na uzupełnienie elektrolitów u chorych (w stanie dobrym leczenie domowe; w stanie ciężkim leczenie szpitalne) poprzez picie odpowiedniej ilości płynów lub podaniu kroplówki. U chorych w dobrym stanie lekarz zaleca picie dużej ilości płynów, tj. około 3 - 4 litrów dziennie.

Leczenie farmakologiczne ma na celu zahamowanie liczby oddawanych stolców. W zależności od przyczyny biegunki podawane są leki przeciwpasożytnicze, antybiotyki lub objawowo - leki hamujące perystaltykę jelit.

Biegunka u dziecka, u noworodka, w ciąży

Biegunka u noworodka jest dużo bardziej niebezpieczna niż u niemowlaka lub dziecka. Najczęstszą przyczyną biegunki u noworodków i dzieci są rotawirusy, echowirudy i adenowirusy. Choroba pojawia się nagle, w spostaci wodnisty, żółtawych stolców wydalanych strumieniem. Rzadsze, bakteryjne zakażenia powoduje Escherichia Coli z zielonkawym, cuchnącym stolcem, zawierającym śluz. W przypadku zakażenia Salmonellą kał jest zielony, zawiera śluz i krew, brzuch jest napięty, występują wymioty, utrata płynów, gorączka, drgawki spowodowane szybkim odwodnieniem noworodka.
 

Biegunki mogą występować jako objaw towarzyszący innym schorzeniom : infekcjom dróg moczowych, zapaleniu oskrzeli, zapaleniu płuc. Jednak w 60% zakażeń noworodków i dzieci to zakażenia rotawirusowe, 40% - bakteryjne wywołane przez salmonellę, shigellę i inne.
 

Należy pamiętać także o pasożytach (glisty ludzkie, płazieńce), celiakii (problem z przyswajaniem pokarów), zwłóknieniu torbielowatym, alergiach pokarmowych, które mogą być przyczyną biegunki. W każdym przypadku ważna jest konsultacja z pediatry i odpowiednia diagnostyka.
 

Do pediatry wybieramy się na konsultację, jeżeli u noworodka wystąpiły:

• utrata płynów spowodowana silną biegunką
• gorączka
• ospałość oraz osłabienie

Lekarz po wykluczeniu przyczyn farmakologicznych oraz pokarmowych zaleci posiew kału w celu wykrycia bakterii lub wirusów. Aby wykluczyć podejarzenie niestrawności badana jest obecność skrobi, tłuszczów, włókien mięśniowych oraz test obciążenia laktozą. Celiakia wymaga wykonania szczegółowych badań laboratoryjnych.

Biegunka z wymiotami w ciąży świadczy o zatruciu pokarmowym, zapaleniu pęcherza moczowego lub zapaleniu wyrostka robaczkowego. W takim przypadku należy zgłosić się do lekarza. Po potwierdzeniu zakażenia bakteryjnego lub wirusowego zalecenia lekarza będą zazwyczaj dotyczyć odpowiedniego poziomu nawodnienia, dodatkowo lekarz może zlecić pobranie Laremidu (zmniejsza perystaltykę jelit, zmniejsza wydalanie wody i elektrolitów). Cena około 6 zł.
 

Domowe sposoby

Jeżeli nie masz możliwości wizyty u lekarza i nie masz odpowiednich leków zastosuj podstawowe zasady:

• odstaw wszelkie pokarmy stałe na kilka godzin
• pij chłodną wodę minetalną lub przegotowaną, bardzo słabą herbatę, napar z suszonych jagód
• jeżeli posiadasz węgiel, kefir lub jogurt naturalny spróbuj zastosować
• zastosuj płyn nawadniający zgodnie z zaleceniami WHO

Źródło:
P. Grochowicz, M. Kołodziejczuk, A. Ziembikiewicz. Choroby odbytu, odbytnicy i jelita grubego. Borgis Wydawnictwo Medyczne, Warszawa 2004.
Zdjęcia:
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/69/Humanitarian_aid_OCPA-2005-10-28-090517a.jpg