Badanie polega na wykonaniu tomografii komputerowej (TK) narządów jamy brzusznej wielofazowa po podaniu środka cieniującego.

Tomografia komputerowa to badanie pozwalające na uzyskanie przekrojów badanych części ciała lub narządów przy użyciu tomografu. Istotą tomografii komputerowej jest odwzorowanie narządów w przekroju, tzn. wykonanie zdjęć poszczególnych warstw narządu. Warstwy mają te mają bardzą cienką średnicę od 2 do 10 mm co pozwala na wykrycie nawet kilkumilimetrowych zmian w strukturze narządu.

Wynik badania tomografem komputerowym nazywa się tomogram.

Wskazania ze strony jamy brzusznej do wykonania TK

_ nowotwory łagodne i złośliwe wątroby, trzustki, pęcherzyka żółciowego, nerek, śledziony
_ zapalenie trzustki i wątroby
_ guzy i zapalenia żołądka, jelit, przełyku
_ urazy i zapalenie śledziony
_ zapalenie nerek, guzy, urazy, wodonercze, zwężenie tętnic nerkowych, wady nerek
_ patologia nadnerczy

Przeciwwskazania do tomografii komputerowej

_ ciąża
_ wole toksyczne tarczycy
_ ostry krwotok śródmózgowy
_ niewydolność nerek

oraz przeciwwskazania związane z podaniem jodowych środków środków cieniujących

_ uczulenie na jod
_ ryzyko rozwinięcie się nadczynności tarczycy
_ nadczynność tarczycy

oraz

_ niewydolność krążenia
_ jaskra
_ cukrzyca typu I
_ nadciśnienie tętnicze
_ astma oskrzelowa
_ rozedma płuc
_ niewydolność wątroby
_ szpiczak
_ wiek poniżej 2 lub powyżej 60 r.ż.
_ znaczne odwodnienie

Przygotowanie do badania

_ na czczo w dniu badania (od ostatniego posiłku powinno upłynąć przynajmniej 6 godzin, pacjent może zażyć leki)
_ personel medyczny zbierze wywiad na temat uczuleń na środki cieniujące, chorób współistniejących
_ należy usunąć biżuterię, protezy zębowe oraz aparat słuchowy w przypadku tomografii głowy i szyi

Specyficzne procedury z zastosowanie tomografu komputerowego

_ badanie jamy brzusznej: 1 - 2 godziny przed badaniem podanie doustne środka cieniującego
_ badanie jelita grubego: podanie środka cieniującego doodbytniczo
_ badanie dróg rodnych: podanie środka cieniującego dopochwowo
_ kolonoskopia wirtualna: dieta kleikowa przez 3 dni przed badaniem, w dniu poprzedzającym badanie zalecane jest zastosowanie preparatów oczyszczających jelita (np. Fortrans)
_ bezpośrednio przed badaniem wypełnienie jelita powietrzem

Wykonanie badania

_ Założenie wkłucia obwodowego w celu podania środka cieniującego oraz ewentualnie leków związanych z reakcją uczuleniową
_ Pacjent będzie w kontakcie z personelem medycznym poprzez infolinię (w trakcie badania może występić duszność, uczucie gorąca, nudności spowodowane podanie środka cieniującego; konieczność unieruchomienia oraz przebywania w małej przestrzeniu może powodować uczucie klaustrofobii)
_ Ułożenie pacjenta na ruchomym stole (pacjent pozostaje w bezruchu)
Założenie osłon na gonady, tarczycę a także na piersi u dziewcząt poniżej 16 r.ż.
_ Poinformowanie pacjenta o konieczności leżenia nieruchomo w trakcie badania.
_ Wykonanie serii zdjęć z jednoczesnym podaniem środka cieniującego dożylnie. Prośba o czasowe wstrzymanie oddechu.
_ Zakończenie badania. zdjęcie osłon indywidualnych. Pomoc w zejściu ze stołu.
_ Badanie trwa 10 - 30 min. w zależności od prześwietlanych części ciała
_ Obserwacja pacjenta po badaniu (w ciagu 20 min. po badaniu może pojawić się reakcja uczuleniowa).
_ Nawodnienie (zalecane 2,5 litra płynów na dobę)

Z uwagi na to, że pacjent musi leżeć nieruchomo, małym dzieciom lub osobom pobudzonym podaje się środki usypiające.

Źródło:
Praca zbiorowa pod red. nauk. L. Kalinowski. Encyklopedia badań medycznych. Wydawnictwo Medyczne Makmed, Gdańska 1996.
Red. naukowa M. Kózka, L. Płaszewska - Żywko. Procedury pielęgniarskie. Podręcznik dla studiów medycznych. Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Warszawa, 2009.

Zdjęcia:
http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Tomograf_wmw_sggw.jpg&filetimestamp=20091110121741