O żylakach nóg dowiesz się:

• co to są żylaki kończyn
• rodzaje żylaków kończyn
• przyczyny powstawania żylaków
• objawy
• rozpoznanie i diagnostyka
• leczenie żylaków nóg i zalecenia
• po operacji żylaków kończyn
• gdzie się leczyć

Co to są żylaki kończyn

Niewydolność żylana (żylaki kończyn dolnych) to wbrew pozorom poważny problem zdrowotny, który nieleczony może doprowadzić do przykrych powikłań. Obecność żylaków kończyn dolnych sprzyja powstawaniu zapaleń żył powierzchownych, czemu towarzyszy obrzęk, bolesność i zaczerwienienie skóry. Niewydolność żylna zwiększ ryzyko wystąpienia zakrzepicy w układzie żył głębokich, co w konsekwencji może doprowadzić nawet do niebezpiecznego dla życia zatoru tętnicy płucnej.
 

Żylaki powstają na skutek zmniejszenia wytrzymałości i elastyczności ścian żył odprowadzających krew do serca. Towarzyszy temu niewydolność zastawek żył powierzchownych, które mają za zadanie zapobiegać cofaniu się krwi w żyłach. Nie spełniając swojej roli, krew spływa ku kończynom dolnym, wywołując nadciśnienie w żyłach, które prowadzi do ich poszerzenia się, czyli do powstania żylaków. Zmiany są nieodwracalne i wymagają specjalistycznego leczenia lub zabiegu operacyjnego. Nie powinno się lekceważyć nawet pojedynczego żylaka, gdyż zwiększa on zastój krwi, co prowadzi do pogłębienia choroby.
 

Rodzaje żylaków kończyn

• Żylaki głównych pni żylnych i ich bocznych odgałęzień (dotyczą zazwyczaj żyły odpiszczelowej w środkowej części uda lub podudzia oraz żyły odstrzałkowej  - na powierzchni grzbietowej podudzia)
• Żylaki siatkowate (układają się głównie w dole podkolanowym oraz na zewnętrznej powierzchni uda i podudzia)
• Żylaki miotełkowate lub pajączki (sieć najmniejszych żył umiejscowionych głównie na grzbietowej powierzchni uda)

Przyczyny powstawania żylaków

Powodów powstawania żylaków jest wiele i są one złożone. Decydujące znaczenie mają czynniki genetyczne (u 50% przypadków wywiad rodzinny jest obciążający). Dodatkowymi czynnikami przyczyniającymi się do ujawnienia choroby są:
 

• wiek
• wpływ układu endokrynnego (hormonalnego) np. w czasie ciąży
• stojący lub siedzący tryb życia
• oraz nadwaga choć do tej pory nie potwierdzono jednoznacznie wpływu nadwagi na powstawanie żylaków.

Objawy

• osłabienie mięśni kończyny dolnej
• uczucie ciężkości oraz napięcia w chorej nodze
• obrzęki (puchnięcie nóg) wokół kostek zazwyczaj wieczorem lub całego podudzia
• kurcze mięśni łydek i stopy głównie w nocy
• swędzenie skóry na nogach
• zaczerwienienie skóry i innego typu przebarwienia
• widoczne pajączki oraz żyły siatkowate (tzw. teleangiektazje)

Każdy z tych objawów wymaga konsultacji lekarza rodzinnego lub specjalisty.
 

Rozpoznanie i diagnostyka

Lekarz rozpoznaje żylaki na podstawie wywiadu z pacjentem, oglądania i badania palpacyjnego obszarów zmienionych.

Dodatkowe badania żylaków:

• próby czynnościowe żył (Trendelenburga, Prethesa i Pratta)
• USG z badaniem Dopplerowskim (umożliwia ocenę i czynności układu żylnego kończyn dolnych. Obecnie jest złotym standardem)
• pletyzmografia (umożliwia ocenę refluksu żylnego i służy do kontroli wyników leczenia )
• flebodynamometria (pomiaru dokonuje się po kaniulacji żyły na grzbiecie stopy i połączeniu jej z manometrem. Mierzone jest ciśnienie spoczynkowe a następnie po wykonaniu przez chorego serii ćwiczeń dokonuje się pomiaru minimalnej wartości ciśnienia, tzw. ambulatoryjnego ciśnienia żylnego i czasu powrotu ciśnienia do wartości wyjściowych.)
• flebografia (badanie polegające na wypełnieniu żył środkiem kontrastowym i wykonaniu zdjęcia RTG kończyny - wówczas żyły są bardzo dobrze widoczne na zdjęciu i można ocenić ich stan. Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym i nie wymaga jednodniowego pobytu w szpitalu)

Leczenie żylaków i zalecenia

Aby zmniejszyć dolegliwości stosujemy: odpowiednie pończochy uciskowe dostosowane do pacjenta, unikanie długotrwałego stania i siedzenia ze zgiętymi nogami, odpoczynek z nogami uniesionymi powyżej serca (np. pozycja leżąca z nogami na poduszce), stosowanie maści zmniejszających obrzęk, spożywanie produktów bogatych w witaminę C, C, E, aktywność fizyczna.

Natomiast nie należy: nadużywać sauny oraz gorących kąpieli, nadmiernie korzystać z solarium, nadużywać opalania w intensywnym słońcu, stosować depilacji na gorąco, zakładać nogi na nogę, nosić skarpet uciskających podudzie.

Do klasycznej metody zaliczamy usunięcie żyły za pomocą sondy Babcocka (stripping żylny). Stosowana jest także sklerotyzacja żylaków czyli wstrzyknięcie środka sklerotyzującego (skleroterapia) lub ablacja temperaturowa z zastosowaniem sondy RF - coraz bardziej popularna małoinwazyjna chirurgia radiofalowa a także leczenie żylaków laserem.
 

Leczenie operacyjne

• Usunięcie żyły za pomocą sondy Babcocka (stripping żylny)
• Skleroterapia
• Ablacja temperaturowa z zastosowaniem sondy RF (małoinwazyjna chirurgia radiofalowa)
• Leczenie żylaków laserem
• Laserowe usuwanie naczynek
• Zamykanie naczynek na nogach
• Zamykanie naczynek na twarzy
• Usuwanie pajączków

Leczenie żylaków nóg kończyn dolnych jest możliwe prywatnie lub z refundacją NFZ.

Po operacji żylaków kończyn

• Jak najszybsze uruchomienie pacjenta, by wykluczyć niebezpieczeństwo powstania zakrzepicy. Pacjent będzie proszony o poruszanie stopami tak, by odczuwać ruch mięśni łydki.
• Wskazane są specery tak szybko jak to tylko jest możliwe.
• Należy unikać przebywania w pozycji siedzącej i stojącej, zaś odpoczywać z nogami nieco uniesionymi do góry.
• Przez pierwszy tydzień pacjent otrzymuje leki rozrzedzające krew.
• Najczęściej bóle ustępują w pierwszej dobie i nie wymagają one stosowania żadnych środków przeciwbólowych.
• Opatrunki są zdejmowane nie wcześniej niż szwy. Niestety noga może drętwieć, właśnie z powodu ucisków, ale to nie powinno nas niepokoić. Ruch niweluje drętwienie.
• Do momentu ustąpienia sińców, bólu należy unikać gwałtownych ruchów, podnoszenia ciężarów, podskoków, biegów.
• Zależnie od stanu operowanych żył okres rekonwalescencji trwa od miesiąca do 3 miesięcy. W tym czasie najlepszą metodą noszenie specjalistycznych bandaży, podkolanówek, pończoch lub rajstop w co najmniej 2 klasie ucisku.
• Po tym okresie należy sprawdzić stan żył po operacji w badaniu USG - Doppler.

Autor: Marcin Goleń

Bibliografia:

• H. Sweetland, K. Conway, Chirurgia. Crash course. Wydawnictwo medyczne Urban & Partner, Wrocław 2006.
• Szczeklik A., Choroby wewnętrzne 2011. Stan wiedzy na rok 2011. Medycyna Praktyczna. Kraków 2011, wyd.3.
• Folder informacyjny Szpitala Medicover.