O grypie dowiesz się:

• jakie są rodzaje wirusa grypy
• jak można się zarazić
• objawy grypy
• badania diagnostyczne
• leczenie grypy
• powikłania po gypie
• szczepienia przeciwko grypie

W podstawowym podziale wirusa grypy wyróżnia się typ A, B i C. Na podstawie właściwości antygenowych (występowanie w otoczce wirusa dwóch glikoprotein: H i N) wyróżnia się kilka odmian wirusa typu A: H1, H2,H3 i dwie odmiany: N1 i N2.

Grypa wywoływana przez typ A jest najczęstszą przyczyną epidemii i pandemii. Mutacje wirusa występują w odstępach 2 - 3 letnich w USA, powodując za każdym razem nową epidemię. Wymiana całych odcinków genów pomiędzy wirusami ludzkimi i zwierzęcymi (ptaków) powoduje co 10 - 40 lat duże zmiany antygenowe, co z kolei jest przyczyną nowych pandemii z milionami zgodnów na całym świecie. Przykładowo, pandemia wirusa grypy H1N1 w 1918 roku spowodowała śmierć ponad 20 milionów ludzi. W 1957 roku wybuchła pandemia grypy azjatyckiej H2N2, następnie w 1968 pandemia grypy Hongkong H3N2.

Grypa typu B występuje głównie u dzieci i młodzieży. Z tym typem wirusa jest przebieg choroby jest łagodniejszy.

Wirus typu C nie odgrywa żadnej roli klinicznej.
 

Jak można się zarazić

Wirusy grypy przenoszą się drogą kropelkową podczas bezpośredniego kontaktu (kichnięcia, pocałunki, kropelki śliny wydzielane podczas rozmowy) lub kontaktu ze skażonymi powierzchniami (wielokrotne używanie chusteczki, brudne naczynia). Najczęstszą drogą przenoszenia jest jednak dorga kropelkowa.
 

Pacjenci z chorobami układu krążenia oraz układu oddechowego, chorobami metabolicznymi (cukrzyca), wymagającymi regularnej kontroli, niewydolnością nerek, immunosupresją są bardziej narażeni na ostry przebieg zakażenia. Do grupy o zwiększonym ryzyku zakażenia należą także:

• kobiety w drugim i trzecim trymestrze ciąży
• dzieci poniżej 24 miesiąca życia
• dorośli powyżej 65 roku życia

Chorobowość i śmiertelność w tych grupach jest skutkiem zaostrzenia choroby podstawowej, pierwotnego, gyrpowego zapalenia płuc lub wtórnego bakteryjnego zapalenia płuc.
 

Rozwój grypy

Wirus rozmnaża się od 1 do 5 dni w organizmie człowieka.
 

Objawy grypy

W większości przypadków (około 80%) grypa przebiega bezobjawowo lub jako łagodne przeziębienie. W pozostałych przypadkach mogą wystąpić:

• w pierwszym etapie, ból gardła, kaszel, dreszcze, gorączka, poczucie ciężkiej choroby
• w drugim: zaplenie krtani, tchawicy i oskrzeli powodujące suchy kaszel, nieżyt nosa z krwawieniem, zapalenie gardła, spojówiek, światłowstręt, osławienie bóle głowy, kończyn i mięśni
• mogą dołączyć zaburzenie jelitowe
• gorączka utrzymuje się przez 2 - 3 dni

U dorosłych grypa zaczyna się nagle dreszczami, gorączką, kaszlem, uczuciem zmęczenia i ogólnymi bólami mięśni i stawów. Dominuje jednak ból głowy ze światłowstrętem, także z bólem oczu. Obajwy ze strony układu oddechowego mogą być początkowo łagodne (drapanie w gardle, suchy kaszel, czasem katar). W kolejnych dniach zaczynają dominować objawy ze strony dolnego odcinka układu oddechowego, czyli silny kaszel.
 

U dzieci dominują nudności, wymioty i ból brzucha. Po 2- 3 dniach dochodzi do poprawy, jednak gorączka może utrzymywać się jeszcze przez 5 dni, natomiast kaszel, osłabienie i poty pozostają nawet przez kilka dni do kilku tygodni!

Niepokoić może kaszel, ropna lub krwista wydzielina, duszność i charczenie oddechowe, wskazując na rozwój zapalenia płuc. Zakażenie bakteryjnego można podejrzewać w przypadku nawrotu gorączki i kaszlu w ciągu 2 tygodni choroby.

Zapalenie mózgu, zapalenie mięśnia sercowego to rzadkie powikłania występujące w fazie zdrowienia.
 

Jakie badanie może zlecić lekarz

Wyniki CRP i OB powinny być w normach jeżeli nie doszło do zakażenia bakteryjnego. Na rynku są dostępne także szybkie testy diagnostyczne.
 

W celu potwierdzenia rozpoznania konieczne jest wykonanie hodowli z wymazów lub aspiratów z nosogardzieli lub porównanie miana swoistych przeciwciał w fazie ostrej i fazie zdrowienia.
 

Chorzy z dolegliwościami dolnych dróg oddechowych - duszność, charczenie - powinny mieć wykonane zdjęcie RTG klatki piersiowej w celu różnicowania z zapaleniem płuc. Zakażenia bakteryjne przebiegają pod postacią płatowego lub segmentowego zapalenia płuc.
 

Leczenie grypy

Większość przypadku kończy się pełnym wyzdrowieniem w ciągu nawet 1 do 2 tygodni. Skuteczność leczenia przeciwwirusowego nadal jest niejasna w grupach wysokiego ryzyka.
 

Leczenie najczęściej jest objawowe i obejmuje odpoczynek, picie dużej ilości płynów, stosowanie leków przeciwgorączkowych. Zakażenia bakteryjne wymagają odpowiedniej terapii antybiotykowej.
 

Niebezpieczne powikłania po gyrpie

Najbardziej narażone są małe dzieci, seniorzy oraz chorzy z upośledzeniem odporności. Główne powikłania to:

• zapalenie płuc (jeden z rodzajów, czyli krwotoczne często kończy się zgonem)
• zapalenie zatok
• zapalenie ucha środkowego
• zapalenie krtani u małych dzieci
• zapalenie mięśnia sercowego (może spowodować nagły zgon)
• zapalenie opon mózgowo rdzeniowych i mózgu

Charaktrystyczne jest także opóźnianie wyzdrowienia z utrzymującymi się nawet przez kilka tygodni osłabieniem i zmęczeniem, z objawami niedociśnienia.
 

Szczepienia przeciwko grypie

Szczepienia zalecane są osobom powyżej 65 roku życia, chorym z zaburzeniami krążeniowo - oddechowymi, pacjentom przebywającym w ośrodkach przewlekłej opieki, cukrzykom, chorym z niewydolnością nerek, dzieciom przyjmującym kwas acetylosalicylowy, a także kobietom w drugim i trzecim trymestrze ciąży podczas okresu zwiększonej zapadalności na grypę - w Polce pomiędzy listopadem a marcem. Szczepienia zalecane są także współlokatorom pacjentów z grup wysokiego ryzyka. Zaleca się je także wszystkich dzieciom pomiedzy 6 a 24 miesiącem życia.
 

Szczepienie należy podawać regularnie co roku, aby utrzymać ochronne miano przeciwciał. Najlepszym okresem na wykonanie szczepienia jest jesień.

Jakie szczepionki

• Influvac  2013/2014, Abbott Biologicals B.V., Holandia
• VAXIGRIP JUNIOR,  Sanofi Pasteur S.A., Francja
• VAXIGRIP, Sanofi Pasteur S.A., Francja

Autor: Marcin Goleń
Bibliografia:

• G. Herold. Medycyna wewnętrzna. Wydawnictow lekarskie PZWL, Warszawa 2000.
• The Merck Manual. Podręcznik diagnostyki i terapii. Elsevier, Wrocław 2006.
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Grypa